Tiêu chảy là một trong những biến chứng mà cha mẹ ít quan tâm. Bệnh tiêu chảy nếu không được điều trị kịp thời, ban có thể lan rộng, tiến triển nặng hơn và gây ra các biến chứng nguy hiểm khác. Một trong số đó là chứng hăm da do tiêu chảy. Cùng phòng khám chuyên khoa da liễu Maia&Maia tìm hiểu trong bài viết này.
1. Hăm da do tiêu chảy là gì?
Tiêu chảy là bệnh đường tiêu hóa rất phổ biến ở trẻ em, có khả năng gây nhiều biến chứng và dễ dẫn đến tử vong ở nhiều khu vực, trong đó nhiều nhất là các nước đang phát triển. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng các trường hợp tiêu chảy nặng thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi. Để điều trị tiêu chảy cần kết hợp dùng thuốc, bù nước và chế độ ăn uống hợp lý.
Biến chứng mà cha mẹ thường có tâm lý chủ quan đối với căn bệnh này là hăm da do tiêu chảy. Đây là tình trạng vùng da xung quanh hậu môn của trẻ bị viêm tấy, mẩn đỏ khi bị tiêu chảy nên cần phát hiện kịp thời để có cách điều trị và chăm sóc đúng cách cho trẻ khi bị hăm loét, nhiễm trùng đường tiết niệu và nghiêm trọng hơn là nhiễm trùng huyết.
Theo nhiều thống kê, bệnh tiêu chảy gây nổi mẩn da thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi và bé trai dễ mắc hơn bé gái. Chảy máu âm đạo do tiêu chảy có nguy cơ cao đối với trẻ bị tiêu chảy trên 10 lần trong 24 giờ. Ngoài ra, trẻ bú bình hoặc bố mẹ dùng tã bỉm không đúng cách cũng khiến da trẻ bị hăm khi bị tiêu chảy. Do hậu môn là khu vực không tiếp xúc trực tiếp nên khó quan sát và phát hiện sớm tình trạng nổi mẩn đỏ trên da do tiêu chảy.
2. Nguyên nhân gây hăm da do tiêu chảy
Sở dĩ tiêu chảy gây hăm da là do vùng da xung quanh hậu môn của bé là nơi tiếp xúc nhiều với các tác nhân gây kích ứng. Khi trẻ bị tiêu chảy, nếu không được vệ sinh sạch sẽ vùng da xung quanh hậu môn sẽ bị dính phân và nước tiểu của trẻ. Trong phân và nước tiểu của trẻ có vi sinh vật, men đường ruột, amoniac là những chất gây kích ứng da khiến vùng da này bị mẩn đỏ, lâu ngày dẫn đến lở loét da.
Ngoài ra, trẻ em là đối tượng có làn da mỏng, nhạy cảm, khả năng tự bảo vệ của da trước các chất gây viêm nhiễm rất thấp nên tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh hăm tã do tiêu chảy. Trong trường hợp dùng tã không đúng cách hoặc chọn size tã quá chật cho trẻ sẽ khiến vùng da hậu môn cọ xát, gây hăm tã do tiêu chảy.
Một số dạng lâm sàng của hăm tã do tiêu chảy là:
- Tiêu chảy cấp gây hăm da: Trẻ thường bị hăm da sau 2-5 ngày bị tiêu chảy, lúc này vùng da xung quanh hậu môn đỏ tấy, loét, chảy nước, có mủ hoặc có máu. Trẻ thường xuyên cảm thấy đau khi đi đại tiện, quấy khóc nhiều lần trong ngày, bú kém, ngủ ít.
- Hăm da bội nhiễm: Lúc này, vùng hăm tã bị lở loét, tạo thành mủ kèm theo một số biểu hiện toàn thân khác như trẻ đi nhiều, lâu ngày xuất hiện các ổ chứa mủ.
- Rôm sảy lan rộng: Rôm sảy lan rộng ra vùng bẹn hai bên và bộ phận sinh dục ngoài của trẻ, xuất hiện các vết loét, chảy dịch, trẻ bị nhiễm trùng đường tiết niệu gây ra một số rối loạn tiểu tiện như nóng rát, buốt, tiểu rắt… kèm theo các dấu hiệu nhiễm trùng, điển hình là sốt.
3. Điều trị hăm da do tiêu chảy
Nếu hăm da do tiêu chảy nhẹ, chỉ nổi mẩn đỏ trong những ngày đầu sau khi hết tiêu chảy, bạn có thể bôi kem chống hăm cho trẻ để làm mịn vùng da quanh hậu môn, chống viêm và điều trị nhiễm khuẩn đặc hiệu. Một số loại kem chống hăm có thể dùng trong giai đoạn này là Sudocrem, Bepanthen, Skinbibi… Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần chú ý vệ sinh vùng hậu môn thường xuyên, lau khô sau khi trẻ vệ sinh và giữ vùng kín của trẻ luôn khô thoáng, đặc biệt là trước khi thoa thuốc trị hăm da. Thuốc thường cho tác dụng rõ rệt sau khoảng 1-2 ngày dùng thuốc.
Nếu tình trạng hăm nặng và phát triển thành vết loét thì việc dùng kem trị hăm không còn tác dụng. Lúc này cần dùng các loại thuốc có tính diệt khuẩn mạnh để giải quyết vết loét.
Trường hợp hăm da không đáp ứng với thuốc diệt khuẩn, cần đưa trẻ đến bệnh viện có chuyên khoa da liễu để được các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Hăm da do tiêu chảy là tình trạng xảy ra sau khi trẻ bị tiêu chảy, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây nhiễm trùng và các biến chứng toàn thân nguy hiểm khác. Ngay khi nhận thấy trẻ có những biểu hiện bất thường, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện có chuyên môn về da liễu để được chẩn đoán và điều trị sớm.