Hạt cơm (mụn cóc) là tình trạng bệnh lý do sự tăng sinh lành tính của các tế bào biểu bì của da và niêm mạc. Nguyên nhân là do một loại virus có tên là human papillomavirus (HPV) gây ra. Hiện không có liệu pháp kháng vi-rút cụ thể nào để điều trị HPV. Cách chữa bệnh hạt cơm sẽ tập trung vào việc phá hủy các tổn thương có thể nhìn thấy hoặc gây độc tế bào trong các tế bào bị nhiễm vi rút.
Mụn cóc thường tự khỏi sau vài tháng ở trẻ em, khoảng 50% tự khỏi sau 1 năm và 2/3 tự khỏi sau 2 năm. Hạt cơm ở người trưởng thành thường lâu khỏi hơn. Do đặc điểm lành tính và tự giới hạn của mụn cóc nên việc theo dõi không điều trị là một lựa chọn cần xem xét. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hạt cơm gây đau và mất thẩm mỹ. Vì vậy việc điều trị là cần thiết. Cùng theo dõi các phương pháp điều trị hạt cơm mà phòng khám da liễu Maia&Maia chia sẻ sau đây.
1. Cách chữa bệnh hạt cơm bằng liệu pháp bôi tại chỗ
1.1. Axit salicylic
Acid salicylic dùng tại chỗ là lựa chọn hàng đầu cho mụn cóc thông thường, mụn cóc phẳng, hạt cơm ở chân tay, hạt cơm quanh móng ở trẻ em và người lớn.
Cơ chế hoạt động của axit salicylic chưa rõ, có thể do tác dụng bạt sừng, gây kích ứng nhẹ có thể kích thích phản ứng miễn dịch của cơ thể.
Cách sử dụng: Áp dụng hàng ngày cho đến khi quan sát thấy sự thoái triển của tổn thương (điều này có thể mất đến 12-16 tuần).
Các tác dụng phụ bao gồm: kích ứng tại chỗ, bỏng rát, đau, phồng rộp, nhiễm độc axit salicylic, nhưng những tác dụng này thường nhẹ.
1.2. Cách chữa bệnh hạt cơm với bạc nitrat
Một cách chữa bệnh hạt cơm khác là sử dụng nitrat bạc tại chỗ. Cơ chế hoạt động của bạc nitrat là ăn mòn da.
Các chế phẩm có chứa nitrat bạc với nhiều nồng độ khác nhau như kem dưỡng da 0,5%, dung dịch (20, 25, 40 hoặc 50).
Cách sử dụng: chấm 2 lần/tuần
Tác dụng phụ: Có thể gây ra sẹo sắc tố, vì vậy cần cẩn thận khi sử dụng nitrat bạc để tránh bỏng da quá mức hoặc đổi màu da không thể phục hồi.
1.3. Tretinoin
Đây là một trong những cách điều trị hạt cơm phẳng hiệu quả. Theo một thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên trên 50 trẻ em bị mụn cóc phẳng của Ep Kube Yinje và cộng sự, sau 12 tuần tỷ lệ chữa khỏi là 84,6% ở nhóm dùng kem tretinoin 0,05% so với 32% ở nhóm đối chứng.
Cơ chế hoạt động: Bằng cách điều chỉnh sự phân hóa và tăng sinh tế bào.
Cách sử dụng: Thoa Tretinoin Cream 0.05% hàng ngày cho đến khi các tổn thương biến mất.
Tác dụng phụ: Viêm da do retinoids như ngứa ran, nóng đỏ tại vùng da tổn thương thường gặp trong 2 tuần đầu, sau đó giảm dần.
1.4. Fluorouracil
Fluorouracil 5% được FDA chấp thuận để điều trị dày sừng pilaris và ung thư biểu mô tế bào đáy. Một số thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng đã chỉ ra rằng fluorouracil có hiệu quả trong việc làm sạch mụn cóc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, nhưng bằng chứng còn hạn chế.
Cơ chế hoạt động: Ức chế tổng hợp DNA và RNA, do đó ngăn cản sự nhân lên của tế bào.
Cách sử dụng: 5-Fluorouracil Cream 5%, sử dụng 1-2 lần một ngày trong tối đa 4 tuần có/không băng.
Tác dụng phụ: kích ứng, viêm, ban đỏ, đau, thay đổi màu da, loét.
1.5. Imiquimod
Imiquimod là một amin dị vòng imidazo quinoline, imiquimod 5% đã được FDA chấp thuận để điều trị mụn cóc sinh dục và quanh hậu môn, dày sừng ánh sáng và ung thư biểu mô tế bào đáy ở người lớn.
Cơ chế tác dụng: kích thích miễn dịch tại chỗ của interferon alfa và sản xuất cytokine tại chỗ.
Có nhiều cách sử dụng: bôi ngày 2 lần, ngày 1 lần x 5 lần/tuần cho đến khi hết tổn thương, hoặc 3 lần/tuần (cách ngày). Thời gian sử dụng thuốc này tối đa là 6 tháng.
Để tăng hiệu quả bạn có thể sử dụng các phương pháp sau: phẫu thuật lạnh hoặc laser hoặc axit salicylic sau đó là imiquimod.
Tỷ lệ chữa khỏi được báo cáo là cao tới 80%. Ở những đối tượng suy giảm miễn dịch, tác dụng kém hiệu quả hơn.
Tác dụng phụ: Không ghi nhận tác dụng phụ toàn thân, chủ yếu là tác dụng phụ tại chỗ như ban đỏ, phù nề xung quanh vị trí bôi thuốc.
2. Cách chữa bệnh hạt cơm bằng liệu pháp phá hủy tổn thương
2.1. Phương pháp áp lạnh
Khi thuốc bôi thất bại, liệu pháp áp lạnh được coi là liệu pháp thứ hai, phổ biến nhất là nitơ lỏng (-196oC).
Cơ chế hoạt động: Làm tổn thương màng tế bào không hồi phục được bằng cách làm đông lạnh các tế bào bị nhiễm bệnh, dẫn đến phản ứng viêm khu trú, kích thích phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào.
Sử dụng dưới dạng xịt hoặc chấm bằng tăm bông khi điều trị cho trẻ em và các tổn thương gần mắt.
Tác dụng phụ: Gây đau, phồng rộp, sẹo, tăng giảm sắc tố, đặc biệt ở người da đen. Không dùng cho hạt cơm quanh móng, thận trọng khi dùng cho bệnh nhân tuần hoàn máu kém.
Tỷ lệ tái phát vẫn cao nên phải điều trị nhiều đợt.
Đọc thêm: Nguyên nhân hình thành mụn cóc là gì? Mụn cóc có lây không?
2.2. Một số phương pháp phá hủy tổn thương khác
Liệu pháp quang động (PDT):
Cơ chế hoạt động dựa trên sự hấp thụ hóa chất của các tế bào bất thường và quá trình oxy hóa do ánh sáng gây ra vào các mô bằng cách chiếu tia laser hoặc không phải laser sẽ xảy ra. Tỷ lệ thuyên giảm dao động từ 43-75%.
Liệu pháp laser:
Laser CO2: Làm bay hơi các tổn thương. Tỷ lệ sạch tổn thương cao, đạt 64-71% sau 12 tháng theo dõi. Hạt cơm ở quanh móng khó loại bỏ bằng các phương pháp khác có thể đặc biệt thích hợp với phương pháp điều trị này. Các tác dụng phụ bao gồm đau sau phẫu thuật và sẹo.
Laser màu xung: Dựa trên sự hấp thụ năng lượng của mạch máu, phá hủy các mạch máu ở lớp biểu bì nhú của tổn thương. Từ đó gây hoại tử cục bộ. Tỷ lệ làm sạch tổn thương là 70-90%, giảm đau và sẹo hơn so với laser CO2.
Tiểu phẫu:
Tỷ lệ thành công cao lên tới 65-85% nhưng tỷ lệ tái phát cao tới 30%. Thường để lại sẹo và đau lâu sau phẫu thuật.
3. Cách chữa bệnh hạt cơm bằng tiêm nội tổn thương
Bleomycin
Đây là một loại kháng sinh glycopeptide tan trong nước. Nó có tác dụng gây độc tế bào, được sử dụng để điều trị hạt cơm không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Cơ chế hoạt động: Ức chế tổng hợp DNA. Do đó ức chế sự phân chia và tăng trưởng của tế bào.
Interferon
Đây là một nhóm các protein tự nhiên được sản xuất bởi các tế bào của hệ thống miễn dịch của con người và hầu hết các loài động vật để chống lại các tác nhân như vi rút, vi khuẩn, ký sinh trùng và tế bào ung thư.
Các nghiên cứu sử dụng interferon cho thấy giảm 50-62,4% tổn thương, nhưng dữ liệu còn hạn chế.
Các tác dụng phụ thường nhẹ và bao gồm các triệu chứng giống như cảm cúm. Các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa như nôn, buồn nôn, tăng bạch cầu, tăng men gan và trầm cảm.
Ngoài ra còn có các mũi tiêm 5-FU và kẽm sulfat 2%…
4. Một số liệu pháp điều trị hạt cơm đường toàn thân
Cimetidine: chất đối kháng H2 thế hệ thứ nhất
Cơ chế hoạt động: Tăng cường phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào.
Liều dùng: Các nghiên cứu đã sử dụng các liều khác nhau từ 25-40 mg/kg/ngày chia 2-3 lần hoặc 400-800 mg x 3 lần/ngày cho đến 2400 mg/ngày. Thống kê từ 4 thử nghiệm lâm sàng có đối chứng với giả dược cho thấy tỷ lệ chữa khỏi bệnh là 36% so với 22% ở nhóm chứng.
Tác dụng phụ: Không có tác dụng phụ đáng kể nào được báo cáo, chủ yếu là tác dụng phụ trên đường tiêu hóa.
Levamisole: là thuốc điều trị ký sinh trùng
Cơ chế hoạt động: Kích thích phản ứng miễn dịch.
Tác dụng phụ: kéo dài thời gian prothrombin, nhức đầu, buồn nôn, nôn, ban đỏ, khó thở, tăng huyết áp.
Trên đây là những cách chữa bệnh hạt cơm phổ biến hiện nay. Tuy nhiên những phương pháp này cần được sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Vì vậy, khi nhận thấy có dấu hiệu của hạt cơm, bạn hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp. Nếu mắc bệnh da liễu, bạn hãy gọi đến số 1800 4888 để đặt lịch với bác sĩ chuyên khoa da liễu.
